Wanneer versiering meer wordt dan decoratie

"En dit zal voor u het teken zijn:
u zult een kind vinden in doeken gewikkeld
en liggend in een voederbak."
Lucas 2:12

Het eerste kerstteken was eenvoudig: doeken, een voederbak. Geen glitter, geen ballen, geen lichtjes. Toch omringen we het kerstverhaal nu met een complete industrie aan decoraties. Hoe verhoudt zich dat tot de eenvoud van Bethlehem? Paulus schrijft aan de Kolossenzen:

"Laat daarom niemand u iets voorschrijven op het gebied van
eten en drinken of het vieren van feestdagen, nieuwemaan en sabbat.
Dit alles is slechts een schaduw van wat komt - de werkelijkheid is Christus." 
Kolossenzen 2:16-17

De geschiedenis van de kerstboom

De kerstboom zoals wij die kennen komt uit de 16e-eeuwse Duitse traditie. Maarten Luther zou volgens de overlevering de eerste zijn geweest die kaarsjes op de boom zette, om zijn kinderen de sterrenhemel te laten zien - een verwijzing naar de ster van Bethlehem.

Maar de oorsprong gaat verder terug. Voorchristelijke volken in Noord-Europa versierden hun huizen met groenblijvende takken tijdens de winterzonnewende. Het groen in de winter symboliseerde leven ten midden van de dood, hoop in de duisternis.

De vroege kerk nam deze symboliek over en doopte ze om. Niet langer ging het om de terugkeer van de zon, maar om de komst van de Zon der Gerechtigheid. Niet om natuurmagie, maar om goddelijke genade. De symboliek zijn we wel bijna verloren. Denk maar aan:

De Kerstboom Zelf: 
Een groenblijvende boom in de winter is een natuurlijk symbool van eeuwig leven. Onze spar of den in de huiskamer kan zo een dagelijkse herinnering worden: zelfs als het leven koud en donker voelt, is er eeuwig leven in Christus.

De Kerstballen:
De eerste "kerstballen" waren appels - symbolen van de zondeval. Later werden ze glazen ballen, die het licht weerkaatsen. Elke bal kan ons herinneren: de zondeval bracht duisternis, maar Christus' komst bracht licht. Wij kunnen dat Licht weerkaatsen.

De Lichtjes:
Voor elektriciteit waren het echte kaarsen - gevaarlijk maar betekenisvol.
"Het ware licht, dat ieder mens verlicht, was komende in de wereld." Johannes 1:9 Elk lichtje kan een gebed zijn: "Jezus, laat Uw licht schijnen in deze duistere plek van mijn leven."

De Ster op de Top: 
Niet de kerstman, niet een sneeuwpop, maar een ster.
"Waar is de pasgeboren koning van de Joden? Wij hebben zijn ster zien opgaan en zijn gekomen om Hem eer te bewijzen." Matteüs 2:2 Die ster herinnert ons: dit feest gaat over aanbidding, niet alleen over gezelligheid.

De kerstdecoratie test

1. Leidt dit naar Christus of leidt dit af van Hem?
   Als bezoekers je huis binnenkomen, wat zegt je decoratie dan? Zegt het "Kijk hoe mooi mijn huis is" of "Kijk hoe mooi Jezus is"?
2. Creëert dit verwondering of vermoeidheid?
   De druk om elk jaar groter, mooier, perfecter te versieren kan kerst vermoeiend maken. Maar kerst gaat over verwondering: "En de herders gingen terug, terwijl zij God loofden en prijsden om alles wat zij gehoord en gezien hadden" Lucas 2:20
3. Is dit een uiting van vreugde of een show van prestatie?
   Sociale media hebben van kerstdecoratie vaak een competitie gemaakt. Maar kerstvreugde is geen prestatie; het is een geschenk.
4. Herinnert dit aan het verhaal of verbergt het het verhaal?
   Elk ornament kan een kans zijn om het kerstverhaal te vertellen. De engel: "Wees niet bevreesd." De herder: "Eenvoudige aanbidding." De stal: "Gods nederigheid."
5. Dient dit mijn gezin of dien ik dit?
   Wanneer decoratie meer tijd kost dan samen zijn, wanneer perfectie belangrijker wordt dan aanwezigheid, dan hebben we het doel gemist.

Betekenis terugbrengen

1. De Adventsboom:
   In plaats van de boom in één keer te versieren, bouw hem langzaam op. Elke dag van Advent een paar ballen, elk met een betekenis. Een gele bal voor de ster van Bethlehem. Een witte bal voor reinheid. Een rode bal voor Jezus' offer. Zo wordt de boom zelf een aftelling naar kerst. 
2. De Gebedsboom: 
   Hang lege kaartjes tussen de ballen. Laat gezinsleden gebedsverzoeken opschrijven. Bid er elke dag voor. Na kerst, kijk terug: hoe heeft God gebeden verhoord?
3. De Herinneringsboom: 
   Meng nieuwe ballen met ballen die geschiedenis hebben. Die ene kromme bal die je kind maakte. Die kapotte bal van oma. Vertel de verhalen erachter. Zo wordt de boom een levende geschiedenis van Gods trouw door de jaren.
4. De Verhalenboom: 
   Hang symbolen die het hele verhaal vertellen: niet alleen de kribbe, maar ook de ark (belofte), de ster (verwachting), het kruis (redding), de lege graftombe (overwinning). Kerst is niet alleen een geboorte; het is het begin van de redding.

Het jaar dat alles veranderde

Vorig jaar had ik de kerstboom opgetuigd maar zelfs voor het nieuwe jaar was aangebroken, heb ik het al afgetuigd. Ik begon me steeds minder te verbinden met wat de kerstboom voor mij betekende. Dit jaar twijfelde ik of ik het weer zou optuigen. Ik ben eigenlijk aan alle kersttradities gaan twijfelen. Toch wil ik niet de hele Kerstperiode overslaan. Daarom wil ik dit jaar samen met mijn gezin aan nieuwe tradities instellen.

Tot nu toe hebben we 3 Kerstperiodes als gezin gevierd. Onze gewoonte was om op uitnodigingen in te gaan van familie. Dat betekende dat we met kerst naar de kerk gaan, mijn familie bezoeken, mijn schoonfamilie opzoeken en met vrienden afspreken. De dagen van kerst waren zo vol dat we zelfs derde Kerstdag moesten gaan instellen. Inclusief Kerstavond waren we dus 4 dagen in de weer met mensen bezoeken. Daarom zijn we niet veel thuis. Dat op zich is al een reden om het versieren helemaal te laten voor wat het is. Maar wat als we het terug naar de essentie kunnen gaan? Kerstdecoratie is namelijk niet verkeerd. Maar het moet dienen, niet regeren. Het moet wijzen, niet verblinden. Het moet herinneren, niet vergeten maken.

De engel zei tegen de herders: "En dit zal voor u het teken zijn" (Lucas 2:12). Dat teken was eenvoudig: een kind in doeken. Onze versieringen zouden datzelfde moeten doen: eenvoudige verwijzingen zijn naar het wonder.

Jouw boom, jouw keuze

Dit kerstseizoen, terwijl je je boom versiert, je lichtjes ophangt, je ballen plaatst, vraag jezelf dan af: Wat vertel ik met mijn decoratie? Wat leer ik mijn kinderen? Wat getuig ik naar mijn buren?

Je hoeft niet te stoppen met versieren. Je hoeft alleen maar te beginnen met betekenen. Je hoeft je tradities niet af te schaffen. Je hoeft ze alleen maar te doordenken.

Want een kerstboom kan gewoon een boom zijn. Of hij kan een prediker worden die zonder woorden zegt: "Kom, laat me je het verhaal vertellen van het Licht dat in de duisternis kwam. Van het Leven dat in de dood kwam. Van God die mens werd." De keuze is aan jou. Aan mij. Aan ons allemaal. Want uiteindelijk draait kerst niet om hoe mooi onze huizen eruitzien, maar om hoe helder ze het Licht weerkaatsen dat in Bethlehem begon te schijnen. Laten we afsluiten in gebed.

"Hemelse Vader,
Als wij onze huizen versieren voor Kerst,
Help ons dan om decoratie niet te verwarren met devotie.

Laat elke bal ons herinneren aan Uw geschenken.
Laat elk lichtje ons wijzen naar Uw Licht.
Laat de ster ons leiden naar Uw Zoon.

Wanneer de boom meer wordt dan hout en naalden,
Wanneer de lampjes meer worden dan gloeidraad en glas,
Wanneer de versiering een taal wordt die Uw liefde spreekt,

Dan zullen onze huizen niet alleen mooi zijn,
Maar heilig - omdat U erin woont. Onze bomen niet alleen groen,
Maar levend - omdat ze van U getuigen. Onze kerst niet alleen gezellig,
Maar diep - omdat Hij gaat over U.

Amen."