Toen ik begon met de post over Sinterklaas was dat met een verontwaardigd gevoel. "Waarom maken mensen nou zo'n drama van een kinderfeestje?" was de vraag die door me heen ging. Sindsdien ben ik zelf van perspectief veranderd. Hoe en waarom? Dat lees je hier.
Terugblikken na nieuwe inzichten
Bij het terugblikken naar het verleden middels de lens van mijn inzichten, zag ik iets wat ik wel vaker terugkom en dat zijn de slachtofferrol en/of schuldgevoelens die spelen bij de betrokkenen die een felle uitgesproken mening hebben. Velen weten niet dat dit zich bij hun afspeelt waardoor ze in die negatieve spiraal blijven van beschuldigen en verwijten. De enige manier om een spiraal te doorbreken is beseffen dat de spiraal er is in de eerste plaats. Laten we daarom even stilstaan bij de emoties die hierbij spelen.
Slachtoffermentaliteit, doorgegeven van generatie op generatie
Wanneer je een slachtoffermentaliteit heb, voel je je vaak machteloos en heb je het idee dat je zelf geen invloed hebt op wat er gaande is in je leven. Je bent angstig en boos en als reactie daarop geef je iedereen de schuld van jouw situatie, behalve jezelf. Velen blijven hierin hangen voor jaren en geven het ook door aan hun kinderen waardoor dit generaties door kan blijven spelen. Wie zichzelf benadeeld voelt door anderen kan daardoor gaan denken een vrijbrief te hebben om een ander ook slecht te behandelen. Bij een slachtoffermentaliteit wordt de aangewezen dader vaak beschuldigd van de gemiste kansen, negatieve gevoelens en belemmerende omstandigheden van de persoon in kwestie. Wat dit doet, is de verantwoordelijkheid verleggen naar iets of iemand buiten hem of haar zelf om, waardoor de persoon geen actie hoeft te ondernemen en blijft de situatie in stand gehouden voor vaak nog generaties daarna. Nou zou je kunnen denken in dit geval dat ik het alleen over de donkere gemeenschap heb, die zouden kunnen afstammen van slaven. Maar dit geldt niet alleen voor hun. Ook de van witte kolonisten afstammende betrokkenen kunnen zichzelf als slachtoffer zien waardoor ze zich vast gaan klampen aan hetgeen wat ze kennen omdat het als veilig wordt gezien.
Deze mentaliteit zorgt vooral voor verdeeldheid en onenigheid tussen mensen en in het geval van Sinterklaas wordt dit in de vorm van een kinderfeestje ook nog eens aan de kinderen doorgegeven; bewust of onbewust. Kinderen kunnen meekrijgen dat de verdeling in stand gehouden moet worden waarbij alleen witte mannen rijk genoeg kunnen zijn om cadeautjes uit te delen en zwarte mensen alleen als arme hulpje kunnen dienen. Of dat je iemand anders de schuld kan geven voor jouw situatie en je dus machteloos bent om boven je situatie uit te stijgen.
Maar wat is eigenlijk de aanleiding dat mensen in een slachtoffer rol gaan? Het is namelijk niet zo dat iedereen die iets overkomt, de keuze maakt om in de slachtofferrol te gaan. Want ja, het is altijd een keus. Ik moet dan vooral aan denken dat de persoon ervoor kiest om aan het verleden te blijven denken en de pijn van toen vasthoudt. Als we de Bijbel op na slaan, zien we dat daar genoeg waarschuwingen voor zijn.
White supremacy, omgekeerde racisme en dergelijke
Voor Black Lives Matter wereldnieuws werd, kende ik de term white supremacy niet. Natuurlijk had ik wel eerder mensen ontmoet, of in films gezien, die zichzelf beter vonden omdat ze een lichte(re) huidskleur hebben. Maar omdat ik er niet echt aandacht aan besteedde, speelde het niet echt een prominente rol in mijn leven. Wat ik wel veel vaker tegen kwam, was wat ik omgekeerde racisme noem. Dit is discriminatie van witte mensen, in mijn geval door zwarte mensen, om dat ze vonden dat zwarte mensen, mooier, interessanter, stoerder, aantrekkelijker of kortom beter waren en dat ik bij mijn "soort" moest blijven bij het daten.
Maar wat gezien wordt als omgekeerde racisme gaat veel verder dan deze individuele gevallen. De discussie hierover zijn soms nog best verhit. De ene groep vindt het juist goed is als omgekeerde racisme juist voor "positieve" racisme zorgt. Dat is wanneer een minderheid in het voordeel wordt gesteld juist om de ras of sekse. Of dat er geen sprake is van racisme als iemand, die over het algemeen alle voordelen krijgt, af en toe wordt afgewezen om een ander, die normaal minder kansen zou krijgen, juist een streepje voor te geven. De andere groep beschermd fel de status-quo van de kolonialistische mindset waarbij witte mensen beter zouden zijn of het (alleen)recht hebben op alle voordelen. En dat zijn niet alleen een paar extreemrechtse individuen. Er is sprake van een maatschappij die een groep mensen als minderwaardig behandelt op basis van een hiërarchie gebaseerd op ras of sekse waarbij het niet altijd als zodanig wordt benoemt maar vaker onbesproken blijft waardoor de benadeelde persoon alleen een "gevoel" krijgt benadeeld te worden.
En wat nu?
Nou kan ik met veel mensen urenlang over dit soort onderwerpen praten en hebben heel veel mensen een mening erover die ze graag willen delen. Wat ik dan merk is dat het uiteindelijk vaak blijft hangen bij dit soort overtuigingen:
"De andere partij heeft de schuld of de verantwoordelijkheid."
"Ik zal altijd harder moeten werken dan een ander."
"Niet alleen ik maar ook mijn kinderen en komende generaties zullen met dezelfde situaties te maken te hebben."
"Ik kan er niks aan doen dat ik nou eenmaal zo uitzie en daardoor met deze situaties te maken heb."
Bij dit soort overtuigingen wordt eigenlijk de eigen rol in het in stand houden van de status-quo dus niet erkent waardoor het lijkt of je niet bij machte bent om onderdeel te zijn van verandering ervan. Nou zeg ik niet dat het makkelijk is, he. Maar zwemmen tegen de stroming in is dat nooit. De keuze is aan jou. Ga je met de stroming mee terwijl je de hele tijd erover klacht of ga je op zoek naar een positieve manier om er verandering in te brengen? En dat is nou precies waar ik nu mee aan de slag wil gaan!
Reactie plaatsen
Reacties